Büyük bir kısmı 2010 yılından itibaren restore edilen Cumalıkızık, 2014 yılında Unesco Dünya Miras listesine girdi. Bazı ev sahipleri evlerini restore ettirmedi. Belediye evleri restore edilmeyen bölge sakinlerine yöresel ürünler ve el işi satmak şartıyla tezgah açmalarına izin verdi. Valilik, Büyükşehir ve Yıldırım Belediyesi’nin de destekleriyle konaklarını restore edenlere ise gözleme, yöresel yemekler, ve kahvaltı salonu işletmesi imkanı verildi. Ancak konaklarında kahvaltı veren bazı işletmeciler de tezgah açmaya başladı. 80 adet izin verilen tezgah sayısı 110’u geçti. Hatta bazı yöre sakinleri köy dışından kişilere de kiralama yapmaya başladı. Yola tecavüzlerin yanı sıra yöresel ürün haricinde Çin malı hediyelik eşya ile başka yerden getirilen gıda ürünleri satılmaya başlandı.

Yıldırım Belediyesi zabıta ekipleri de yola taşmalar ve korsan tezgah açmalar üzerine bölgede denetim başlattı. Belediye yetkilileri kesinlikle izin dışına çıkanlara ve korsan tezgah açanlara müsaade edilmeyeceğini kaydetti. Denetlenen bazı konaklarda ise tarihi ve kültürel yapının bozularak buraların işyerine çevrildiği belirlendi. Bunun üzerine de Kültür Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu da harekete geçti. Belediye yetkilileri, "Cumalıkızık’ta tezgahlar kaldırılmıyor. Düzenin dışına taşmış olanlara müdahale ediliyor. Belediye, daha önce evi tamir edilmemiş insanlar tezgah açsın ekmek kazansın diye imkan sağladı. Evi restore edilmiş bölge sakinlerine de evlerinde kahvaltı gözleme yöresel yemek imkanı sundu. Ancak evleri restore edilenler de tezgah açtı. Ayrıca bazı ürünlerin sağlıksız olduğu, Çin malı ürünler satıldığı yönünde şikayetler geldi. Her binanın önünde satış yapılması yönünde izin verilmedi. Bir de tezgah açanlar alt kiracılar bulup rant elde etmeye başladı. Tarihi köye bir düzen getirilmeye çalışılıyor" dedi.

Öte yandan gelen turistlerin en uğrak noktalarından birisi olan Cumalıkızık’taki olumsuz gelişmeler de turizmciler, tur operatörleri ve rehberlerin de gündemine geldi. Sektör temsilcileri belediyeden 700 yıllık köye bir çeki düzen verilmesini, köylülerin de iştirakiyle yeni projeler üretilmesini istedi. Esnaflar belediyenin kararına yönelik eylem başlattı. Kendi görüşlerini birlik olarak dile getirmek isteyen esnaflar "Biz yıllardır bu dükkanlardan ekmek yiyoruz. Önümüzdeki tezgahlar olmazsa bizim ekmeğimiz kesilir" şeklinde kendilerini ifade etti.

Köy halkı, "Bu köyde herkesin ekmek yemesi lazım, tezgahların kaldırılması bizi zor durumda bırakır" diyerek karara tepki gösterirken, köydeki diğer esnaflardan ise farklı görüşler geldi. Cumalıkızık Köyü Kadınları Kalkındırma Dernek Başkanı Şerife Uludağ, "Kurallara uyulmazsa tarihi köyün düzeni bozulur. Belediyenin yaptığını doğru buluyoruz. Fakat komşu esnaflarımızı da gözetmeye çalışıyoruz. Halkın geçimini sağlayacağı, köyünde düzeninin bozulmayacağı, kurallı bir şekilde, yasalara uygun olarak orta yolun bulunmasını istiyorum, bu köy hepimizin" diyerek uzlaşmacı bir yaklaşım sergiledi.